تعیین یک شبه‌زمین‌وار دقیق با استفاده از یکتاسازی سطوح مبنای ارتفاعی با روش تکرار: بررسی موردی برای ایران

Authors

  • الهام شهرابی فراهانی
  • حسین زمردیان
Abstract:

سطح مرجع  قائم، سطحی است که برای اندازه‌گیری ارتفاع نقاط روی سطح زمین به‌کار می‌رود.یک سطح مرجع قائم را می‌‌توان با محاسبۀ عدد ژئوپتانسیل نقطۀ مشاهده (ایستگاه کشندسنج) با استفاده از ارتفاع بیضوی آن و مقدار گرانی مطلق تعیین کرد.در ایران مبنای سنجش ارتفاع، سطح آب­های آزاد فاو در دهانۀ اروندرود تعیین شده است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از تعیین ژئوپتانسیل متوسط سطح دریا، سه سطح مبنای ارتفاعی در سواحل جنوبی ایران (ایستگاه‌های کشندسنج بوشهر، هرمزگان و چابهار) تعریف شده است که می‌توان از آنها درحکم سطوح مبنای ارتفاعی محلی استفاده کرد. به‌‌طور معمول به علت ثابت نبودن سطح دریا، سطوح هم‌پتانسیل که سطوح مبنای محلی را تشکیل می‌دهند بر هم منطبق نیستند و به مقدار نامشخصی از هم انحراف دارند. این انحراف‌ها با کاربرد یک گیرنده سامانه ماهواره‌ای ناوبری جهانی (GNSS) با دانستن ارتفاع بیضوی، ارتفاع نرمال اورتومتری و بی‌هنجاری ارتفاعی مبدأ سطح مبنا محاسبه می‌شود. بدین‌‌ترتیب سطوح مبنای ارتفاعی محلی به هم مرتبط می‌شوند. یکی از هدف‌های ژئودزی نوین، یکتاسازی جهانی سطوح مرجع ارتفاعی است تا داده‌های ارتفاعی به‌طور صحیحی یکتاسازی شود. بنابراین این سه سطح با استفاده از یک مدل شبه‌زمین‌وار گرانی منطقه‌ای و ارتفاع بیضوی نقاط، یکتاسازی شده‌اند. برای این کار از محاسبۀ شبه‌زمین‌وار به روش تکرار استفاده شده است. با استفاده از دوراُفت (Offset) سطح مبنای موردنظر از شبه‌زمین‌وار، بی‌هنجاری‌های گرانی هر سطح مبنا به مدل شبه‌زمین‌وار برگردان شده است. به این منظور از دو مدل ژئوپتانسیل جهانی EGM96و EGM2008و داده‌های گرانی شبکه BGI(ادارۀ گرانی‌سنجی جهانی) برای ایران که شامل 8582 ایستگاه اندازه‌گیری است و مدل ارتفاعی دیجیتال (DEM) با دقت سه ثانیۀ قوسی استفاده شده است. برگردان‌‌هایی نیز به کار رفته است تا مشاهدات گرانی به بی‌هنجاری هوای آزاد و بوگه کامل تبدیل شوند. در خیلی از کشورها به علت فقدان مشاهدات گرانی در سراسر طول خطوط ترازیابی، محاسبۀ ارتفاع نرمال یا اورتومتری به‌طور صریح امکان‌پذیر نیست. برای غلبه بر این محدودیت، سامانه ارتفاعی نرمال-­اورتومتری توسعه یافته است. در این تحقیق نیز به‌منظور برگردان‌های گرانی از سطح زمین به شبه‌زمین‌وار، از سامانه ازتفاعی نرمال-­اورتومتری استفاده شده است و بدین‌‌منظور ارتفاع نرمال-‌اورتومتری همه نقاط شبکۀ BGIکه مربوط به ایران است و همچنین ایستگاه‌های کشندسنج بوشهر، هرمزگان و چابهار با استفاده از برنامه‌ای در محیط نرم‌افزار مَت‌لَب محاسبه شد. پس از سه مرتبه تکرار، دوراُفت سطوح مبنا همگرا شد و. با ایجاد این سطوح مبنا و یکتاسازی آنها، ارتفاع نقاط در محدودة این سه سطح را می‌توان از این سطوح محاسبه کرد. رابطه­ای نیز برای تعیین وابستگی این انحراف‌ها به ارتفاع سطوح مبنا داده شده است. باید خاطر‌نشان کرد که میانگین دوراُفت‌ها و اطلاعات مربوط به هر سطح مبنا، جداگانه حساب شده است. مبنای این محاسبه تعیین بی‌هنجاری‌های برگردان شده برای همه نقاط سطح مبنا و محاسبه دوراُفت‌های اولیه هر سطح مبنا بوده است. درنهایت نتیجه‌گیری شد که مدل شبه‌زمین‌وار حاصل از تکرار، نقشی اساسی در یکتاسازی سطوح مبنای ارتفاعی دارد. با مقایسۀ شبه­زمین‌وار به‌دست آمده از روش تکرار در این پژوهش، با شبه­زمین‌وارهای به‌دست آمده در تحقیقات قبلی و انحراف معیار 6/0 متر روشن می‌شود که روش تکرار می­تواند روشی مناسب برای تعیین شبه­زمین‌وار در مناطق ساحلی باشد. علاوه بر این ترکیب شبه‌زمین‌وار به‌دست آمده با دوراُفت‌های حاصل می‌تواند سطح بیضوی مرجع را به هریک از سطوح ارتفاعی محلی تبدیل کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارائه یک راهبرد برای تکرار ترازیابی دقیق در مقیاس محلی با هدف تعیین زمین‌ساخت و ژئودینامیک ارتفاعی در ایران

از آنجا که انجام مشاهدات ترازیابی دقیق به عنوان با ارزش‌ترین منبع اطلاعات در زمینه تغییرشکل ارتفاعی پوسته زمین فرایندی زمان‌بر و پرهزینه است، برای استفاده مؤثر از آن در بررسی ژئودینامیک ارتفاعی با دقت و به صورت کنجکاوانه برنامه‌ریزی صورت گیرد. به عبارت دیگر در طراحی و انجام مشاهدات باید ویژگی‌های تغییرشکل ارتفاعی در منطقه مورد مطالعه را مد نظر داشت، به‌ویژه اگر منطقه مورد مطالعه وسیع و تغییرشکل...

full text

ارائه روشی برای محاسبه صفر ارتفاعی در شبکه ارتفاعی بر مبنای مدل‌سازی محلی میدان گرانی با استفاده از تابع‌های پایة شعاعی، بررسی موردی: تعیین صفر ارتفاعی شبکه ترازیابی درجه یک ایران

مبنای سامانه‌‌‌های ارتفاعی محلی و منطقه‌ای، سطح متوسط دریا در کشندنماهای مرجع است. با توجه به انطباق نداشتن سطح متوسط دریا و ژئوئید، و همچنین لزوم یکسان‌سازی شبکه‌های ارتفاعی، در این مقاله روشی برای محاسبۀ صفر ارتفاعی، براساس مدل‌سازی میدان گرانی با استفاده از مشاهدات گرانش و ارتفاع‌سنجی ماهواره‌ای عرضه شده است. در این روش برای مدل‌سازی محلی میدان گرانی زمین ازتابع‌های پایة شعاعی استفاده و ارتف...

full text

ارائه روشی برای محاسبه صفر ارتفاعی در شبکه ارتفاعی بر مبنای مدل سازی محلی میدان گرانی با استفاده از تابع های پایة شعاعی، بررسی موردی: تعیین صفر ارتفاعی شبکه ترازیابی درجه یک ایران

مبنای سامانه های ارتفاعی محلی و منطقه ای، سطح متوسط دریا در کشندنماهای مرجع است. با توجه به انطباق نداشتن سطح متوسط دریا و ژئوئید، و همچنین لزوم یکسان سازی شبکه های ارتفاعی، در این مقاله روشی برای محاسبۀ صفر ارتفاعی، براساس مدل سازی میدان گرانی با استفاده از مشاهدات گرانش و ارتفاع سنجی ماهواره ای عرضه شده است. در این روش برای مدل سازی محلی میدان گرانی زمین ازتابع های پایة شعاعی استفاده و ارتفاع...

full text

تعیین الگوی تغییر شکل ارتفاعی سطح پوسته زمین در فلات ایران با استفاده از داده‌های شبکه GPS موردی ایران سراسری

در نوشتار حاضر تغییر شکل‌های ارتفاعی سطح پوسته زمین در فلات ایران با استفاده از روش تحلیلی آنالیز تغییر شکل بررسی می‌گردد. برای این منظور از مشاهدات GPS شبکه موردی موسوم به شبکه ایران سراسری استفاده شده است. این شبکه نخستین شبکه سراسری ژئودزی ماهواره‌ای کشور است که در سال‌های 1999، 2001 و 2005 میلادی به همت سازمان نقشه‌برداری کشور و در قالب همکاری علمی مشترک با دانشگاه مونتپلیر در فرانسه، اجرا ...

full text

استفاده از یک روش دقیق فرم بسته برای بررسی ارتعاشات آزاد ورق¬های ضخیم ایزوتروپیک چندلایه

 در این مقاله یک حل دقیق فرم بسته برای ارتعاشات آزاد خارج صفحه­ای ورق­های ضخیم مستطیلی همگن و ایزوتروپیک چندلایه با شرایط مرزی مفصل ساده بر مبنای تئوری الاستیسیته سه­بعدی خطی ارائه شده است. از تعدادی میدان جابه­جایی برای حل معادلات استفاده شده است. میدان­های جابه­جایی درنظر گرفته شده طوری می­باشند که شرایط مرزی مفصل ساده را بر روی پایه­های ورق برقرار می­کنند. در ادامه حل، با جایگذاری میدان­های ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 4

pages  -

publication date 1393-10-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023